Ιωάννης Ραφτάκης

Το υπερηχογράφημα του αγκώνα αποτελεί χρήσιμη συμπληρωματική μέθοδο αξιολόγησης παθολογικών καταστάσεων της άρθρωσης, αναδεικνύοντας αλλοιώσεις μη ανιχνεύσιμες με την κλινική εξέταση και τις απλές ακτινογραφίες.

Πλεονεκτήματα της μεθόδου αποτελούν:

Ανάδειξη παρουσίας υγρού στην άρθρωση του αγκώνα, σε όλους, (Εικόνα 1α), ή επί μέρους θυλάκους – κορωνοειδή, (Εικόνα 1β), ή Δακτυλοειδή θύλακο, (Εικόνα 1γ), καθώς οι μικρές ποσότητες υγρού μπορούν να διαφύγουν της κλινικής εξέτασης. Η υπερηχογραφική εξέταση διαπιστώνει εύκολα την υμενική υπερπλασία της άρθρωσης, (Εικόνα 1δ). Το Doppler mode μπορεί να αναδείξει την παρουσία φλεγμονής.

Αλλοιώσεις τενόντων. Ο υπέρηχος μπορεί να απεικονίσει οξεία φλεγμονή – οξεία έξω επικονδυλίτιδα – (Εικόνα 2α), ή οξεία έσω επικονδυλίτιδα, (Εικόνα 2β),  καθώς και χρόνιες εκφυλιστικές αλλοιώσεις ή παρουσία ρήξεων. Η χρήση Doppler mode μπορεί να αναδείξει την παρουσία φλεγμονής (Εικόνα 2γ).

Απεικόνιση ωλεκρανικής θυλακίτιδας. Ο ωλεκρανικός θύλακος μπορεί να απεικονιστεί με φλεγμένουσα πάχυνση των τοιχωμάτων του και παρουσία υγρού εντός της κοιλότητας στα πλαίσια  λοίμωξης (π.χ. Σταφυλοκκοκική λοίμωξη), (Εικόνα 3α), (Εικόνα 3β), ή  φλεγμονωδων νοσημάτων (ουρική αρθρίτιδα) (Εικόνα 3γ).

Παθήσεις νεύρων. Από την περιοχή του αγκώνα διέρχονται 3 νεύρα κερκιδικό, μέσο και ωλένιο, η πιθανή συμπίεση τους μπορεί να προκαλέσει έντονη συμπτωματολογία. Η υπερηχογραφική απεικόνιση τους επιτρέπει γρήγορη και ασφαλή διαγνωστική μέθοδο ιδία της νευροπάθειας του ωλένιου νεύρου, (Εικόνα 4).

Αν και πιο σπάνιες παθήσεις, ο υπέρηχος μπορεί να αναδείξει την παρουσία ελεύθερων ενδαρθρικών σωματίων ή και να διαφοροδιαγνώσει ρευματικά οζία, (Εικόνα 5), από τόφους ουρικής αρθρίτιδας (Εικόνα 6α), (Εικόνα 6β).

Πέραν της απεικόνισης ο υπέρηχος επιτρέπει επίσης καθοδηγούμενη παρακέντηση με αναρρόφηση έστω και μικρής ποσότητας αρθρικού υγρού, με σκοπό την τεκμηρίωση μιας διάγνωσης και τη χορήγηση θεραπευτικών σκευασμάτων στο σημείο ακριβώς της φλεγμονής.

Αξιολόγηση θεραπευτικού αποτελέσματος. Αυτό μπορεί να αφορά μια προηγηθείσα ενδαρθρική έγχυση ή παρακολούθηση της πορείας της θεραπευτικής απόκρισης σε ασθενείς με συστηματικά νοσήματα.

Βιβλιογράφια:

1. Backhaus M, Burmester GR, Gerber T etal: Guidelines for musculoskeletal ultrasound in rheumatology. Ann Rheum Dis. 60(7), 641-649 (2001).
2. Kahle W, Leonhardt H, Platzer W: Taschnatlas der Anatomie 1985.
3. Bruyn A.W, Schmidt: Introductory Guide to Musculoskeletal Ultrasound for the Rheumatologist 45-56 2006.
4. Bianchi S, Martnoli C: Ultrasound of the Muskuloskeletal System 349-407 2007.
5. Nalbant A, Corominas H, Hsu B et al: Ultrasonography for assessment of subcutaneous nodules. J Rheum 2003, 30: 1191-1195.