Οστεοαρθρίτιδα
Ιωάννης Ραφτάκης
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική πάθηση, των χεριών, των γονάτων, των ισχίων και της Σπονδυλικής Στήλης, προοδευτικά εξελισσόμενη και σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι το αποτέλεσμα μηχανικών και βιολογικών φαινομένων, που έχουν ως αποτέλεσμα τη διαταραχή ισορροπίας μεταξύ σύνθεσης και αποδόμησης του αρθρικού χόνδρου και του υποχόνδριου οστού.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
- Αυξημένη συχνότητα με την πρόοδο της ηλικίας
- Φύλο-αυξημένη επίπτωση στις γυναίκες
- Γενετικοί παράγοντες
- Παχυσαρκία
- Τραυματισμοί
- Συγγενείς ανωμαλίες
Συμπτώματα
- Πόνος κυρίως στην προσπάθεια
- Δυσκαμψία των αρθρώσεων
- Διόγκωση των αρθρώσεων
Απεικόνιση
Απλές ακτινογραφίες
Αποτελούν τον πιο απλό και οικονομικό τρόπο απεικόνισης. Χαρακτηριστικά παρατηρούνται στένωση μεσαρθρίου διαστήματος, σκλήρυνση υποχόνδριου οστού και σχηματισμός οστεοφύτων.
Υπέρηχος
Τα τελευταία χρόνια ο υπέρηχος μυοσκελετικού χρησιμοποιείται όχι μόνο για τη διάγνωση και παρακολούθηση φλεγμονωδών παθήσεων, αλλά και εκφυλιστικών. Με τη συγκεκριμένη τεχνική είναι δυνατή η απεικόνιση του αρθρικού χόνδρου των περιφερικών αρθρώσεων όπως του γόνατος, του ισχίου, του ώμου, αλλά και των μικρών αρθρώσεων των άκρων χειρών και ποδών.
Είναι επίσης δυνατή η ανάδειξη ακόμα και μικρών αρθρικών συλλογών ή και υμενικής υπερπλασίας σε περιπτώσεις φλεγμονώδους οστεοαρθρίτιδας, όπως και των οστεoφύτων, με μεγαλύτερη ευαισθησία από τις ακτινογραφίες.
Επιπλέον, μπορεί να αναδείξει παθολογικά ευρήματα σε περιαρθρικούς ιστούς (τένοντες, συνδέσμους), η παθολογία των οποίων μπορεί να επιδεινώνει τα συμπτώματα του ασθενούς.
Τέλος, πλεονεκτήματα του υπερήχου είναι η δυνατότητα ελέγχου πολλαπλών αρθρικών δομών σε μία εξέταση, η απουσία ιοντίζουσας ακτινοβολίας και η δυνατότητα δυναμικής εξέτασης για την ανάδειξη μικρών αρθρικών συλλογών. Όλα τα παραπάνω ενισχύουν την άποψη της χρήσης του υπερήχου ως εξέταση πρώτης γραμμής για την οστεοαρθρίτιδα.
Αξονική τομογραφία
Χρησιμοποιείται κυρίως για την ανάδειξη αλλοιώσεων στη σπονδυλική στήλη, η αυξημένη ακτινοβολία αποτελεί αρκετές φορές ανασταλτικό παράγοντα.
Μαγνητική τομογραφία
Αποτελεί την πιο ειδική διαγνωστική εξέταση για την ανάδειξη αλλοιώσεων, μη ορατές από τις υπόλοιπες τεχνικές, όπως ρήξεις μηνίσκων. Το αυξημένο κόστος, η μεγάλη διάρκεια της εξέτασης και η κλειστοφοβία μπορεί να αποτελέσουν ανασταλτικούς παράγοντες.
Σπινθηρογράφημα οστών
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαφοροδιάγνωση μεταξύ φλεγμονωδών ή εκφυλιστικών παθήσεων.
Θεραπεία
Διακρίνεται σε φαρμακευτική και μη. Ο ρόλος των φαρμάκων είναι να μειώσουν τον πόνο και να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα. Αυτά μπορεί να είναι τοπικές κρέμες, απλά αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, βραδέως δρώντα αντι-οστεοαρθριτικά (γλυκοζαμίνη, εκχυλίσματα κουρκουμά), καθώς και οι εγχύσεις υαλουρονικού οξέος ή κορτικοστεροειδών. Στις μη φαρμακευτικές δράσεις η φυσική άσκηση και η φυσικοθεραπεία έχουν καλά αποτελέσματα. Σε τελικά στάδια και αν τα συντηρητικά μέσα δεν είναι αποτελεσματικά, η χειρουργική αντιμετώπιση προκρίνεται ως τελική λύση.
Βιβλιογραφία:
- Kuettner KE et al: American Academy of Orthopaedic Surgeons Symposium.In Osteoarthritic disorders. Rosemont: AOS publishers 1994
- Johnson VL et al. The epidemiology of osteoarthritis Best practice and Res Clin Rheum 2014; 28: 5-15
- Hawker GA et al. Understanding the pain experience in hip and knee osteoarthritis- an OARSI/OMERACT Osteoarthritis Cart 2008; 16: 415-22
- Abraham AM et al. Population prevalence of ultrasound features of osteoarthritis in in the hand, knee and hip at age 63. BMC Musculoskel Dis 2014; 15: 162-70